سالار عزیزپور

چند متن امروز و خوانش متفاوت -بخش دوم

تهمینه تومیریس و دنیای متن وتابو

ــ اسمی با مسما

ــ تجربه‌یی دیگر

ــ خوان‌ش متفاوت ازرنگینِ کمان متن

ــ تهمینه تومریس، تلفیقی از اعتراض و روشنگری

تهمینه تومریس ( برگرفته از صفحۀ فسیبوکی Daf Records)

تهمینه در یک اسمی با مسما ” تهمینه تومریس” متن اسطوره ‌یی زاده می‌شود. اگر روایتی را که در آن ” تومریس” ملکه سیته در سدۀ ششم پیش از میلاد،کورش را به انتقام خون فرزندش می‌کشد؛ یک روایتِ چندان درست ندانیم؛ اما از تهمینه‌[یی] که از اسطوره ومتن سربلند می‌کند،از بستر روح وفرهنگ ما قد می‌کشد؛ بانویی که دربرابر تاریخ وفرهنگ مذکر و”اسطوره مرد” می‌ایستد؛ نمی‌توان چشم پوشید.بانویی که در سنگر پاسداری از داد‌خواهی، عدالت وماندگاری انسان ایستاده است. کاری که شهر زاد در متن روایت انجام داده است؛ تهمینه می‌خواهد آن را در تصاویری از متن به جاودانه‌گی رقم بزند.بانوی اعتراض وروشنگری، بانویی که در متن وتصاویرش خوانده می‌شود. با دریغ! تهمینه هنوز متن نا تمام است که باید آن

را نوشت وبه تصویرکشید وخواند.

ــ تجربه‌یی دیگر

تجربه‌ی غربت وغربت در زمین وسرزمین، کار امروز و دیروز آدمی نیست.آدمی از آغاز آفرین‌ش تبعیدی خدا در روی زمین بوده است.سوای آن مدینۀ فاضله وبهشت موعود که یگانه‌گی خدا، انسان وطبیعت را به نمایش می‌گذارد. آدمی همواره تبعیدی بوده است و در این تبعید است که ما از خود فاصله می‌گیریم، با فاصله گرفتن از خود و از سرزمین خود است که خود را وخویشتن فرهنگی، هنری وانسانی خود را می‌شناسیم .

تهمینه در کابل‌ستان چشم به جهان می‌گشاید وپس از شش بهار عمرش به ایران مهاجر می‌شود، همراه با خانواده و کوله‌باری از خاطرۀ دوران کودکی. تهمینه با شناسنامۀ جعلی به دبستان می‌رود. وپس از پایان دبستان به دبیرستان می‌رود تا این که شامل رهنمای فنی می‌شود.بی هیچ سند ومدرکی ایران را به قصد المان ترک می‌گوید. تهمینه با عشق به نقاشی دست می‌یازد وبا آگاهی وخرد پایان متن‌هایش دست‌خط‌ش را می‌گذارد. نشانِ انگشتانِ نگارگر‌ش، حسِ پرخاشگر و اعتراض‌ش برای درک دیگری از زن به ویژه زن امروز شکوهِ دیگر دارد.

همان گونه که در تجربۀ انسان نخستین، آله جنسی مرد وزن نه تنها شرمگاهِی برای انسان آن روزگار نبوده، بل پرستشگاهی برای باروری و برکت وفراوانی گیاهان، نباتات و… بوده است. تهمینه از این خاست‌گاه پای اعتراض و روشنگری‌اش می‌ایستد وخط‌های قرمز وتابو‌ها را به پرسش می‌گیرد.

اثر تهمینه تومیرس (برگرفته از : صفحۀ فیسبوکی Talents of Afghanistan)

تهمینه بسیار ساده وروشن از زن می‌گوید.ازشخصیت زن، ازاین که زن هنوز که هنوز است، مالک بدن و واندام‌ش نیست. چی این موقعیت وجایگاه زن ازاسطوره خلقت آمده باشد وچی از حضور ساختار‌های حاکم در جوامع اسلامی وجهان سرمایه در هر صورت این دیدگاه وگفتمان حاکم، زنده گی زنان را در موقعیت وجایگاهِ بسیار غیر انسانی قرار داده است. برای تهمینه این اعتراض وپرخاش نه وثیقه‌یی برای اقامت در کشور‌های غربی است و نه توجیه‌ی برای پناهنده گی. تهمینه از آغاز راه خود را از این دسته افراد جدا کرده اند و به عمق و ژرفنای این فاجعه در جوامع غربی هم نظر داشته اند و آن را به نقد گرفته اند.

ــ خوان‌ش متفاوت ازرنگینِ کمان متن

دیگر متن برای ما، تنها نشانه‌های زبانی نیست، بل تمام نشانه‌ها به شمول،قطعه‌یی از موسیقی و… وتکه‌یی از نقاشی متن به شمار می‌روند.

خوانش متفاوت ازرنگین کمان متن تهمینه در غیابت مؤلف از جایگاهِ مخاطب تنها روایتی‌ست بسیار شخصی که لحظه خوانش این متن آن را بر می‌تابد. در تابلو‌ها ومتن‌های تهمینه پارادوکسی از حضور وتجربه بسیار شخصی تهمینه از یک سو واز سوی دیگر حضورجاری وساری این متن در جایگاهِ یک بینا متن هنری که تاریخ آن از غارنگاری‌هایی انسان غاز نشین تا انسانِ در وضعیت پسا مدرن را به نمایش می‌گذارد.

تهمینه در لابلای این متن‌ها، تکه‌هایی از نماد، طنز وایروتیک را به هم آمیخته وتلفیقی از هنر پسامدرن را به نمایش گذاشته اند. هر چند برخی این متن‌هایی تصویری درتاریخ هنر نقاشی به تکرار آمده، اما تهمینه مهر و نشان اعتراض‌ش را با چیدمان وتلفیقی دیگر به خوانش گذاشته‌اند.

ــ تهمینه تومریس، تلفیقی از اعتراض و روشنگری

تو هنوز ناپدیدی ز جمال خود چه دیدی

سحری چو آفتابی ز درون خود برآیی

تو هنوز ناپدیدی تو جمال خود ندیدی

سحری چوآفتابی ز درون خود برآیی

از خود بیگانه‌گی همواره دامن گیر انسان بوده است. خود آگاهی بر هستی تنانه‌گی یکی از راه ‌های بیرون رفت از این تابو ویا نفرت از عریانی انسان به ویژه زنان می باشد.حریم تن زن در جوامع اسلامی به ویژه افغان‌ستان در نگاهِ حاکم در پرده‌یی از دوگانه‌گی تقدس و نفرت تفکر مذکر وفرهنگ مرد سالار ومیدان قدرت مرد به گروگان گرفته شده است. به باور تهمینه تاریخ مذکر این حاکمیت وسیطره را توجیه می‌کند. برای رهایی از وضعیت فاجعه‌بار کنونی بایست به اعتراض و روشنگری دست یازید واین راه را با راهکار هنری وعلمی پی گرفت.

ادامه دارد