داکتر اکرم عثمان

 

 

 

 

 

 

 

شيون کابلی

بزرگمردی در تبعيد

با نگارش و پژوهش ولی احمد نوری

 

 

اکرم عثمان

 

 

 

 

در درازای قرن های نوزدهم و بيستم که سده های تشديد بحران های سياسی و اجتماعی بود انديشمندان، سياستمداران، شاعران، نويسندگان و هنرمندان بلند مرتبتی به سبب جفای روزگار ابنای زمانه در فواصل دور و نزديکِ مام وطن چهره در نقاب خاک کشيده اند که با دريغ و درد طور شايد و بايد قدر شانرا نشناخته ايم و حتی نسل جوانتر ما نام شانرا نيز نشنيده است.

آن هجران کشيده ها نه به رضای خاطر بلکه به دليل رفتار ناشايست اربابان قدرت، سلطهء بی حد و حصر اختناق و نبود فضای باز سياسی ناگزير به ترک يار و ديار شدند و در مواردی تبعيد را به جان خريدند.

آنها به خاطر رواج آزادی های مدنی، سربلندی وطن و وطندار ها و تأسيس جامعهء عدل و داد نقد عمر را برباد دادند و چون گل های خزان رسيده، در شوره زار خاک بيگانه خشکيدند و پرپر شدند. يکی از آن گل های پر رنگ و بو و آفت رسيده، شادروان محمد رحيم ضيايی متخلص به «شيون کابلی» بود که بهترين سالهای زندگی اش را در اردوگاه های کار اجباری در سايبريا به سر برد و باقی دوران حياتش را در شهر های اتحاد شوروی وقت از جمله مسکو به کار آفرينش شعر و پژوهش های ادبی و اجتماعی بسر برد.

او صباحی چند، نطاق برنامه های دری راديو مسکو بود و مدتی هم شاغل امور ترجمه و برگردان متون دشوارفهم از زبان روسی به زبان فارسی دری بود.

شيون کابلی شاعری بزرگ، ادبيات شناس چيره دست و پروانهء سوخته جانی بود که تا دم آخر در فرقت ميهنش سوخت و با زبانی منظوم و موزون داد سخن داد.

جای گفت و گو ندارد که آن دانشی مردِ صاحب قريحه و بلندانديشه در کنار ديگر مشاهير تبعيدی ما بخش مهمی از هويتِ ثقافی ما را تشکيل می دهند و بازخوانی و بازشناسی افکار و آثار شان، درجهء فهم ما را از ادبيات، تاريخ و ماهيت استبداد سياسی بالا می برد.

از همين جا و با درک همين مسووليت و التزام هموطن متعهد، سختکوش و دانشور ما جناب ولی احمد نوری بخش گرانی از وقت، سرمايه و اهتمامش را وقف گردآوری اشعار و اطلاع از حال و احوال شادروان «شيون کابلی» کرد و بار ها زحمت سفر از فرانسه به روسيه را به جان خريد.

سرانجام جلد اول کارنامهء شاعری و فعاليت های مطبوعاتی و پژوهشی محمد رحيم ضيايی در کتاب ذيقيمت و حجيمی در 225 صفحه از سوی انجمن فرهنگ افغانستان ـ شهر ليمونژ فرانسه منتشر شد و خدمت ميهنی، ماندار و ارجناکی به ثمر نشست.

اين قلم از تهء دل سختکوشی های دوست ديرين و همسبق سالهای نوجوانی اش در مکتب استقلال را می ستايد و تهيه و مطالعهء آن کتاب نفيس را به خوانندگان فردا توصيه می کند.

 

تصاويری چند از اين کتاب

 

آقای ولی احمد نوری

مؤلف کتاب «شيون کابلی»

 

 

ايستاده: پيغله هما رحيم ضيايی(دختر شيون کابل)

نشسته: شيون کابلی و شاهدخت بی بی عابده دختر اعليحضرت امان الله خان
(منزل شيون کابل در ماسکو)

 

 

خديجه ضيايی در ايام جوانی

(دختر شيون کابلی)

 

 

خديجه ضيايی «ميرمن پروين» هنرمند آزادهء افغانستان

(دختر شيون کابلی)

 

 

محمد امين «بری» ضيايی پسر شيون کابلی در سال 1993 در ماسکو

عکاسی ولی احمد نوری

 

 


 

 

 

 

صفحهء اول