|
"هـمبســـتگـی"
یادگـار مـاندگـاری از وحـید قاســمی
نیل توتیا
agritox@gmail.com
در برگـهـای تاریخ مـوسیقی افغانسـتان نامهـای هــنرمندان گـران ارج و
شـایسـته احـترام فــراوان به چشــم میخـورند. دیرپا بودن همچــو یادها و
یادگارهـا در چـه چـیزی، مگــر جوهـر دسـتاوردهـای هنری، میتواند ریشـه
داشـته باشـد؟ اگـر چنین نمیبود، مـرز هـنر و هیاهـو مـانند کجـراهـه
"دیورند" تا ناکجاها غبارآلــود میمـاند.
بارهـا گـواه بوده ایم کــه آهنگـی ناگـهـان گل کــرده و بر سـر زبانهـا
نشــسته، ولی مـانند تابلیتهـای خواب_آور همینکــه تاریخ "بیکاره" شــدنش
فــرارسیده، یکباره خامـوش و فرامـوش گـشته اسـت، انگار چنان چیزی هـرگـز
سـاخته و خـوانده و شـنیده نشــده بود.
از سـوی دیگـر، به یاد داریم کــه شمـاری از پارچه هـای مـوسیقی، چه سـازی
و چه آوازی، با گـذشـت روزگـار پایاتر و فراگـیرتر سـوی مـاندگـار شـدن
رفته اند، زیرا خواست زمانه آنهـا را تازه نگهــداشــته است. تـرانه
"همبسـتگـی" یکــی از برازنده ترین و بیدارسـازنده ترین نمـونه هـا در همین
راسـتاسـت.
کـسانی کــه با شــیوه کار وحـید قاســمی آشــنایند، میدانند کــه
بزرگـترین شـناســه هنرش پرداختن به پاکیزگـی اصالتهـا و رسـالتهـا با
نگـاه نوین اسـت. از همین رو، او را از انگـشت شمـار نمـایندگـان مـوسیقی
ناب افغانسـتان میدانند. نامبرده در خــرابات سـازســتان به جایگاه ویژه
رســیده اســت. اینکه جنبش انگشتهای وحید قاســمی را از میان هــزار دسـت
دیگـر به سـادگـی میتوان بازشناخت، شـگـفتی ندارد.
تازه ترین دسـتاورد این هنرمند نام آور، به نام ترانه "همبسـتگـی" که در
ســه پرده "Sol.La.Re"
(همنهـاد "سـا_ری_په") بر بنیاد آهنگی از نیمه نخسـت دهه 1960 پرداخته
شـــده، آوازه بلندی یافته است. در این ترانه، سـازابزارهـایی چون رباب،
دنبوره، دف و نای، زیبایی و رسـایی سـروده شـاعر با احسـاس و گـرامی انجنیر
لطیف عفیف را چند چندان ساخته اند.
پروفیسـور دکـتور Hiromi Lorraine
Sakata پژوهشــگـر
شناخته شـده گـسـتره مـوسیقی افغانسـتان و نویســنده
"Music in the
Mind"،
زیرســاخت این آهنگ به آواز غــلام حـیدر را در روسـتای ســنگچیلک
(دایکـندی/ ارزگان) اندکی بیش از چهــل سال پیش ثبت کـرده بود.
در آهنگ "همبسـتگـی" کــه بیانگـر آرمـانهـا و خواسـتهـای میهنی با سـاده
ترین واژه هاسـت، هنرمندان تازه دم باشــنده تورنتو/ کــانادا شکــیب
عثمـانی، قیس الفت، وحید شـریفی، نعمت حکــیمزاده، حمیرا عـمــر و غــزل
فرخاری در پرتو رهنمــودهای وحید قاسمی نقش دارند و در بخش همـاوایی
(کــورس) فــاروق درویش، کــرام الـدین، ویس ابراهیمـی، ویس عندلیب، خـالـد
نصــیری، خــالد رحیمــی، بهــزاد فــرخاری، شـریف الف خـوش میدرخشــند.
"همبسـتگی" با سـرنامه کوتاه "با همیم: مسـتحکـمیم/ پاشـانیم: پریشـانیم" و
فـراخوان "هله هله هله" از دل تاریکــی پدید می آید و در جلوه سه رنگ
روشــن درفـش افغانسـتان دنبال میشـود. بازتاب چــندین باره "ســبز، سـرخ،
ســیاه" در جامه هنرمندانی کــه نمودارهای آزادگـی درفش سـرزمین شـان را به
تن دارند، و سپس مـوجه فشـانی همان رنگها بر ســبزه زاران پای بودای بامیان
میتوانند نشـاندهنده ژرفـای اندیشــمندانه اش باشــند.
واگـشـایی برخی از نمـادهـای دیگـر مـانند راهپیمـایی جوانان از گـسـتره
میان دف تا میلان سـاقه نای و باهمی آنهـا در کــنار پرده هـای هـارمـونیه
و تارهـای گـیتار که شــاید پیشنهـاد کــننده نیمــرخ دیگــری از همبسـتگـی
و همخــوانی اند، نیازی به کاوش بیشــتر دارد.
پرداز مـوسیقی این پارچه را سـتدیوی "سـاز"، فلمبرداری را ســتدیوی
"فــانوس" به گـردانندگـی اجمل اکــبری و رامین فــرحت، و برگـردان
انگـلیسـی سـروده را صبورالله ســیاه سـنگ فــراهـم سـاخته اند.
وحـید قاســمی با این کار تازه در آســتانه ســال
2008،
یادگار مــاندگاری به شــیفتگان هـنر پیشکـش کـرده است.
به آرزوی درخشــش هرچه بیشــتر این پاســدار سـختکوش هــنر و آگـاهــی
آویـزه هـا
1) برای دیدن و شنیدن ترانه "همبســتگی" میتوان روآورد به:
www.farda.org/articles/07_updates/071100/tarana
waheed qasemi.wmv
2) پاره های ســرودی که بانو سـکاتا آهنگ آن را در
1966
یا 1967
از افغانســتان به امــریکا آورده بود، چنین اند: "آی زلفین حلقـه حلقـه با
دور روی دلبر/ آی دندان ده وقت خندان دّر ســفید روشــن/ مثلش به کل عالم
گل پیرهــن ندیدم/ در ملک چین و ماچین، در تاشکن ندیدم/ در روم و بلــخ و
ایران، مــن در چمــن ندیدم/ چمشــمش دو چشــم آهــو، مــن در ختن ندیدم/
از دیدن جمـالش دل در کباب فـتاده"
3) آگاهیها در پیرامون پیشــینه آهنگ یادشــده از اینجـا گرفته شـده اند:
Lyrichord Stereo LLST 7231
Folk Music of Afghanistan, Vol. 2
Recorded by Tom and Lorraine Sakata
August 1966 – July 1967
Lyrichord
Discs Inc., 141 Perry Street, New
York, USA
[][]
ریجـاینا/ کـانادا
ســی و یکم دســـمبر 2007
«»«»«»«»«»«»
ادبی ـ هنری
صفحهء
اول
|