احمد یاسین
فرخاری
پنجاهمین سالروز تولد وحید قاسمی ...
زین فیض که عام است لب مطرب ما
را
خاکستر نـی هم شکـری داشتـه باشـد
« بیدل»
موسيقي در درازنای زمانه ها براي بشر از اهميتي والایی برخوردار بوده است . انسان با موسيقي زيسته و موسيقي با انسان رشد كرده است. حتي انسان در جنگلها، کویرها و بیابانها با صداي شیپورها، طبلها و كرناها، همدیگر خود را کشته و باز با همين موسيقي، به اندوه كشتگان خويش نشسته است. با موسيقي عبادت كرده و با موسیقی به گورستان رفته است. گاه موسیقی وسيله ی تزکیه ی نفس آدمي بوده، و گاه وسیله ی نفاق نام گرفته؛ گاه تقدس شده و گاه تكفير. آنگاه که تكفير شده، باز آدمي نتوانسته، از موسيقي جدا شود.
موسيقي هنري است عالی و زبانیست مشترك میان افراد بشر، که قادر به برانگيختن لطيفترين احساسات انسان است. از همین روست که افلاطون ميگويد: « موسيقي يك ناموس اخلاقي است، كه روح به جهانيان و بال به تفكر و جهش به تصور و ربايش به غم و شادي و حيات به همه چيز ميبخشد؛ جوهر نظمي است كه خود برقرار ميكند و تعالي آن به سوي چيزي است كه نيك و درست و زيباست و با اين كه نامرئيست، شكلي است، خيره كننده، هوس انگيز و جاويدان.» جای دیگری كنفوسيوس گفته است: « موسيقي بهترين عامل اصلاح آداب و رسوم و اخلاق جامعه و موج دوستي و نيكخواهي است.»
ازانجایی که هر هنری رسالتی دارد، پس باید دید که رسالت موسیقی چیست.
مهمترين و بزرگترين رسالت موسيقي، ايجاد نوعي احساس و درك دروني در شنونده است. تا به وسیله ی آن تفسیری از زندگی به شکلی که در اجتماع جریان دارد به دست آید.
خوشبختانه ما درجامعة خویش هنرمندانی داریم که با درک این رسالت بزرگ، کارهای درخور ستایشی را به فرجام بسته و دقیقاً عهده دار بازتابی این رسالت درهنر خود بوده اند. یکی ازین هنرمندان ـ که بیشترین آفریده های هنری او از همین ویژگی برخوردار است ـ وحید قاسمی میباشد.
وحید قاسمی که خود از تبار بالندة هنر آفرینان سرزمین ماست، با درک جوشش قریحه و استعداد سرشارش از عنفوان جوانی در راه هنر آفرینی گام نهاده و بر داشته های دیروزین و امروزین موسیقی میهن ما غنای بیشتری بخشیده است. اگر گزافه یی درکارنباشد، شاید بتوان گفت که وحید قاسمی شاید یگانه کسی باشد که درعرصة موسیقی کشور بیشترین کارهای فراخور نگرش را به انجام رسانیده است. چه او به آفرینش بیشتر از چهارصد پارچه آهنگ در اشکال گوناگون هنری دست یازیده که یا خود آن را اجرا کرده و یا این که کمپوزهای ساخته ی او توسط هنرمندان و هنروران دیگر اجرا گردیده است. و این خود میتواند جزء ارزناکی از گنجینه ی گرانبهای موسیقی ما به شمارآید. اضافه بران، تعدادی از کمپوزهای زیبا و نغز او توسط هنرمندان هندی و ایرانی به اجرا درامده اند که برهانیست قاطع بر گویایی و توانایی هنری وحید قاسمی. ازین گذشته او تعدادی از جوانان کشور مارا با فوت و فن این هنر آشنا ساخته و آگاهی بخشیده که میتواند نوید بخش رویش جوانه های هنرپرداز و هنر آفرین در آینده های نه چندان دور باشد.
قاسمی با پشتکار و دقتی که در اجرای آهنگها دارد، گاهی ظریفترین نکته ها را دران رعایت میکند. به گونة مثال ميرويم به سراغ آهنگي از سروده های او، تا ببينيم كه مطابقت دقيق و منظم هجاهاي شعر با مقاطع منظم ضربي تال درموسيقي چگونه صورت پذيرفته است . مطلع آهنگ يادشده چنين است :
عشق اگر درجلوه آرد پرتو مقدور را ازگداز دل دهد روغن چراغ طور را
اين شعردر«
بحر رمل مثمن محذوف = فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ) سروده و درتال (
مغولي = دن دن دا دا تن نا ) نواخته شده است .
ديده ميشود كه وحيد قاسمي به شكل بسيار ظريف و هنرمندانه ، ( 13 ) ماتره يا ضرب را به طور دقيق و منظم
زير پوشش هردو سيلاب ( فاعلاتن فاعلاتن ) قرار داده و در مجموع ، دو مصراع نخست اين آهنگ دقيقاً بر روي ( 78 ) ضرب نشسته است . كه همين جريان تا آخر آهنگ به همين شكل و بدون كوچكترين تفاوتي ادامه دارد .
من که از دیرباز با وحید قاسمی و کارهای هنری او آشنایی دارم، بیشترین هنر آفرینی او را به ویژه در غزلسرایی سزاوار ستایش فراوان میدانم و پس ازان کار دیگری که او درین سالهای اخیر روی دست گرفته و دشواری سفرهای بسیاری را برخود هموار کرده است، که آن تحقیق و پژوهش در موسیقی افغانستان است. هرچند این کار مشقتهای بسیاری فرا راه دارد و حوصلة فراخی را متقاضی است؛ اما با اکمال این برنامه و توضیح و تفسیر علمی آن در قالب یک کتاب، بزرگترین خدمتی خواهد بود که تا اکنون از سوی یک هنرمند مسلکی جامعة ما به موسیقی کشور انجام داده میشود.
من درحالی که پنجاهمین سالروز تولد وحید قاسمی را برای خودش، اعضای خانواده اش و جامعة هنری کشورمان تبریک میگویم، از کردگار توانا برایش طول عمر و بهروزی و پیروزی در همه امور زندگی استدعا میدارم.
دستانش درد نبیناد و حنجره اش خوش آواتر باد.
تورنتو / کانادا
«»«»«»«»«»«»
ادبی ـ هنری