گفت و شنودی با سید مخدوم رهین
تمرین تان را بالای من کنید
تهیه کننده: فریبا آتش صادق
آقای سید مخدوم رهین را در دفتر کار قبلی شان (سفارت افغانستان در دهلی جدید) ملاقات کردم. او مرا با پیشانی گشاده پذیرفت. در خصوص کارهای فراوانی که بار نخست در زمان وزارت چهار ساله اش در وزارت اطلاعات و فرهنگ انجام داده بود، پرسش های زیادی در ذهنم خطور میکرد و نمیدانستم از کجا آغاز کنم. او خود درب سخن را گشود و از حال و احوال فرهنگیان مقیم آلمان و سایر کشورهای اروپایی پرسید و از فعالیتهای خودش در امریکا بخصوص از همکاری با نشریهً امید یاز کرد.
سوال: وضع فرهنگی افغان های مقیم هند چگونه است؟ آنها بیشتر به چه میپردازند و نقش شان در رابطه به فرهنگ و زبان چیست ؟
جواب: در هند اجتماع کوچک افغانها وجود دارد که اکثریت در جستجوی آن اند تا بگونه ای به کشور های غربی راه یابند. فعالیت فرهنگی هم زیاد نیست . همیشه نوروز را تجلیل مینمایند . اما هستند استادانی که در دانشگاه ها زبان تدریس میکنند و به چاپ کتب بزبانهای دری و پشتو میپردازند.
سوال: درزمان وزارت بار اول تان وعده هایی در قسمت پیشرفت اطلاعات، فرهنگ و توریزم افغانستان داده بودید و حال که هنوز در آن مقام تشریف ندارید آن وعده ها چگونه عملی خواهد شد ؟
جواب: آنچه وعده نموده بودم به آن عمل نمودم، چون دامنه آرزو ها نا منتهاست پس گله ای هم ندارم. اما باید اضافه نمایم که در مدت چهار سال کار من آزادی بیان رایج شد و نخستین راکت انتقاد به جانب خودم حواله گردید.
سوال: آیا از کار تان بخصوص (آزادی بیان) پشیمان نبودید ؟
جواب: هرگز، ببینید ما نسل افگاری داریم، آنچه بدل دارند و بیان نکنند به یک انفجار میپیماید و وظیفهً ماست تا انتقام گنگی راکه در ضمیر شان است بیرون بکشیم . اگر آنها از من آغاز نکنند و من فرصت ندهم تا نا گفته های شانرا بیان نکنند پس آنها بیمار و افگار باقی میمانند .
سوال: آینده ژورنالیستان جوان را چگونه میبینید ؟
جواب: کار ژورنالیستان امروز به آن میماند که گویی همه خوردنی ها در یک پتنوس برای شان گذاشته شده و آنها باید بدانند که از چه و از کجا آغاز نمایند . من هیجان و نفس آنها را میپذیرم . در یک ملاقات برای شان گفته بودم که تمرین تان را بالای من کنید و از کار های من انتقاد کنید و فراموش نکنید که تعهد برای یک ژورنالیست با لاتر از همه است.
سوال: میشود یکی از کار های مهم تان در زمان وزارت بار اول برایم بیان دارید ؟
جواب: بلی، پس از سالهای تاریک طالبانی در روز جهانی زن ملاقاتی که با صدراعظم پاکستان داشتم از کارمندان رادیو تلویزیون خواستم تا آهنگهایی از بانوان را بدست نشر بسپارند. همان شب پس از سالها آهنگهایی از"گلنار حسن وخانم سلما" نشر شدند و از آن اقدام پذیرایی خوبی از جانب مردم صورت گرفت.
سوال: آزادی بیان و مطبوعات را در افغانستان چگونه ارزیابی میکنید ؟
جواب: آزادی بیان باید بسوی نهادی شدن برود و در افغانستان حضور بی بازگشت داشته باشد. من معتقد به آزادی رادیو- تلویزون ملی هستم که نه شکل حکومتی و نه شکل خصوصی داشته باشد .
سوال: از کار نامه های چهار ساله دوران وزارت تان بگویید.
جواب: تنظیم قانون رسانه های همگانی که متضمن آزادی بیان و مطبوعات بود و نخستین قانونی بود که در اولین ماه تاًسیس اداره موًقت غرض توشیح به ریس جمهور تقدیم شد و بدنبال آن دور تازه ای از شگوفایی مطبوعات و آزادی بیان در کشور آغاز شد که در افغانستان و منطقه سابقه نداشت.
به همین ترتیب، ثبت 425 نشریه شامل روزنامه، جریده و مجله آزاد در پایتخت و ولا یات کشورو ثبت و صدورمجوز فعالیت شش آژانس اطلاعاتی آزاد در مرکز و و لایات کشور، صدور و جواز 55 شبکه ً کیبل تلویزیونی در پایتخت وولایات، تاًسیس و صدور جواز فعالیت 48 فرستندهً رادیو های آزاد و مجوز 8 فرستنده تلویزیون های آزاد در مرکز و ولایات، بتعداد 41499 جلد کتاب، مجله و نشریه که توسط اشخاص و موًسسات و کتابفروشان به کشور وارد گردیده بود طبق قانون رسانه های همگانی مطالعه و بدسترس تورید کنندگان سپرده شد، صدور اجازه خروج 106275 جلد کتاب و نشریه های مختلف از مرز افغانستان بخارج از کشور، باز سازی موزیم ملی و باز گشایی آن و ... خوب اگر قرار باشد از همه کار ها نام بگیرم لست بلندی را در بر خواهد گرفت.
سوال: میشود از کمیت نشر دوباره روزنامه ها و جرایدی که در زمان شقاوت روزنامه ها و جراید از میان رفته بود یاد کنید؟
جواب: خوشبختانه وزارت اطلاعات و فرهنگ موفق شد انیس، هیواد، اصلاح و کابل تایمز را احیا کند و روزنامه ً آرمان ملی را منتشر سازد . بیشتر از 498 روزنامه، هفته نامه و ماهنامه که نود و پنج فیصد آن غیر دولتی است اجازه نشر یافتند.
سوال: و رادیو و تلویزیون چی ؟
جواب: از آغاز اداره موًقت الی جدی 1384 پنجاه و شش مرکز رادیویی و چهار شبکه ً تلویزیونی غیر دولتی در کنار تلویزیون ملی افغانستان در سراسر کشور نشرات داشتند . نا گفته نماند در ساحه توریزم گامهای ابتدایی گذاشتم اما به انجام رساندن آن موفق نشدم. احیای دوباره تیاترو سایر هنر ها از جمله کار های محسوس آن زمان بود . اگر زمان یاری میکرد در ظرف دهسال آخرین هنر هایی که باید در افغانستان قد علم میکرد باله و اپرا بود.
سوال: از کجای کشور هند خوش تان می آید ؟
جواب: از کلتور نگهداشت آبدات تاریخی شان، از غنامند ی زبان شان و .... هر گاهیکه به دیدن جا های تاریخی این کشور میروم، آرزو میکنم مردم کشور من نیز در نگهداشت آبدات تاریخی شان اینچنین احساس مسوًلیت نمایند.
سوال: مسله بر گرداندن آثار باستانی افغانستان از پاکستان چگونه خواهد شد؟
جواب: در دو نیم دهه آبروی افغانستان در چنگال چور و چپاول بود، آثار تاریخی افغانستان از دل خاک کشیده شد و بدست همه افتاد و بفروش رسید. پس کسانی که وعده بر گرداندن آن آثاررا نموده بودند باید بقول خود وفا کنند.
سوال: با در نظر داشت حرفها و حوادثی که در وزارت فرهنگ کنونی رخ داد، نظر شما در زمینه چگونه است ؟
جواب: ما شاهد آنیم که همیشه درهمه کشور ها وزیر اطلاعات و فرهنگ دارای دانش و کلتور آن وزارت میباشد، اگر خفه نشویید حتماً وزیر کنونی* افغانستان نیز دارای چنین امتیازات است.
دیگر واژهً برای پرسش نیا فتم، با ابراز سپاس و آرزومندی موفقیتهای شان خدا حافظی کردم.
* این مصاحبه چندی پیش هنگام سفرم به هندوستان که هنوز کابینه جدید اعلام نشده بود، صورت گرفته بود.
«»«»«»«»«»«»
ادبی ـ هنری