محمد اسحاق فياض
Mif_1967@yahoo.com
افغانستان،
ثروتي نهفته در دل زمين
انجينيرا محمد ابراهیم عادل وزیر معادن سفري به چند كشور خارجي داشت و در
بازگشت از سفرش از كشورهاي امارات متحده عربي، امریکا، انگلستان و کانادا
در يك نشست خبري شركت كرد و درباره دستآآورد هايش درمورد توسعه استفاده از
منابع زيرزميني كشور، توضيحاتي داد. او گفت که وی در جریان این سفر، در شش
کنفرانس شركت نموده است.در کنفرانس بین المللی که به ابتکار سازمان ملل
متحد در ترکمنستان باشركت نمایندگان چهل کشور جهان شركت كرده است كه روي
انتقال مطمئن انرژی ( گاز ، برق ) بحث صورت گرفت و بعد در پنج کنفرانس دیگر
که در دبی ، لندن و کانادا برگزار گردید ، بخاطر جلب سرمایه گذاری در رابطه
به سه بلاک نفت و گاز افغانستان بحث صورت گرفت که مورد علاقمندی نمایندگان
کمپنی های بزرگ جهان قرارگرفت.
وزیر معادن گفت که در سه بلاک نفت و گاز حدود پنجاه میلیارد متر مکعب گاز و
حدود هفت تا ده میلیون تن تیل موجود است. همچنان وزیر معادن هم چنين در اين
سفر دررابطه به افتتاح پروژه طلای سمتی درولایت تخار ، آغاز کارعملی پروژه
مس عینک و به داوطلبی گذاشتن معدن آهن نیز صحبت هايي گرديد.
او مي گويد: درصورتي كه مواد نفتي افغانستان با استاندارد بين المللي
استخراج گرديده و مسئولين دولتي خيانت نكنند اين كشور تا شش سال آينده
نيازبه كمك هاي خارجي نخواهد داشت. هم اكنون سه حوزه مواد نفتي به منظور
استخراج نفت وگاز در سمت شمال كشور به داوطلبي شركت هاي بزرگ ومشهورخارجي
گذاشته شده كه بعد ازتحقيقات اوليه وچگونگي استخراج آن رسماً با دولت
افغانستان قرارداد خواهند كرد. با راه اندازي و استخراج اين سه پروژه بزرگ
نفت وگاز كه زيربناي اقتصادي كشور را تشكيل ميدهند، سالانه دولت افغانستان
يك ونيم ميليارد دالرامريكايي عوايد خواهد داشت و اين پروژه ها زمينه كار
واشتغال براي بسياري از مردم فراهم خواهد كرد
درافغانستان تاكنون 5 حوزه مواد نفتي شناسايي شده كه 3 بلاك (حوزه) آن
درحال حاضر به داوطلبي گذاشته مي شود كه دو بلاك آن درولايت جوزجان و يك
بلاك آن درولايت سرپل در زون شمال كشور مي باشد.
به هرحال جاي تاسف است كه در طول هشت سال گذشته تاكنون هيچ كار جدي روي
استخراج منابع طبيعي صورت نگرفت در حالي كه مهم ترين اركان توسعه پايدار
درهركشوري براي رسيدن به توسعه استخراج منابع زير زميني آن كشور است، زيرا
توسعه صنعتي زماني امكان پذير مي باشد كه زيرساخت هاي اقتصادي و صنعتي
آماده بهره برداري براي توسعه صنعتي و اقتصادي باشد. زير ساخت هاي اقتصادي
شامل مهار آبها، ساخت جاده ها و خط آهن ومدرنيزه كردن سيستم كشاورزي و
دامداري واحداث كارخانه هاي عظيم و مادر است كه يك كشورا مي تواند به سوي
توسعه صنعتي و اقتصاد مدرن و پايدارهدايت نمايد.
با توجه به اين عوامل زنجيره اي متاسفانه در افغانستان زيرساخت هاي صنعتي
همچنان ويران است، در طول هشت سال اخير نيزبراي ساخت و بهره برداري زير
ساخت هاي اقتصادي و صنعتي در افغانستان تلاشي چشم گير صورت نگرفته است.
طبيعي است كه براي كشوري چون افغانستان كه در واقع از هيچ گونه زيرساخت
صنعتي قابل توجه برخوردار نيست، يگانه وسيله و سرمايه اي كه مي تواند در
ساخت زيرساخت هاي صنعتي كمك كند و يا به عبارت ديگر مقدمه اي براي ساخت
زيرساخت هاي صنعتي درافغانستان قرار گيرد، استفاده و بهره برداري از معادن
و منابع زير زميني درافغانستان است.
مردم افغانستان در واقع با شكم هاي گرسنه روي گنج خوابيده اند. هرچند اين
تعبير سال ها پيش براي كشورهاي جهان سوم اطلاق مي گرديد كه گرفتار فقر و
استعمار خارجي بودند و اكنون اين تعبير براي افغانستان مصداق عيني يافته
است. زيرا افغانستان داراي صدها معادن و منابع زير زميني است ولي مردم اين
سرزمين روي نعمت الهي با شكم هاي گرسنه زندگي مي كنند و توانايي بهره
برداري از اين منابع را ندارند.
براساس گزارش وزارت معادن طی سه سال گذشته بیش از چهارصد معدن درمناطق
مختلف کشور کشف شده است. اما ازاين تعداد معادن شايد به تعداد انگشت از اين
معادن به صورت غير فني و غير اصولي استفاده گرديده است. در حالي كه
افغانستان بهترين مس جهان را دارد و از مرغوب ترين معدن آهن دنيا برخوردار
مي باشد و نفت و گاز به اندازه اي دارد كه مي تواند در صورت استفاده درست
از اين منابع، نياز افغانستان را به نفت و گاز برطرف نمايد. در حالي كه
مهمترين منابع مورد نياز جهاني نفت، گاز، آهن و مس مي باشد كه افغانستان به
قدر كافي ازاين معادن برخوردار است و نيز معادن زغال سنگ افغانستان همچنان
دست نخورده باقي مانده است و استخراج درست و انبوه از اين معادن مي تواند
نياز هاي سوختي افغانستان را براي دهها سال برآورده نمايد. اما متاسفانه
عدم مهارت هاي علمي، نبود مديريت سالم، گسترش فساد اداري و جنگ و ناامني
زمينه هاي استفاده درست از اين معادن را گرفته و سبب گرديده است كه مردم
افغانستان با شكم هاي گرسنه روي گنج خدادادي شان بخوابند.
آخرين گزارش هاي تكميل نشده نشان مي دهد كه افغانستان از منابع زيادي نفت و
گاز برخوردار است و درصورتي كه ازاين منابع استفاده صورت گيرد، تحول بزرگ
در زندگي مردم افغانستان ايجاد خواهد شد. وزارت معادن چندي پيش اعلام كرد
كه نتایج بررسی های تازه نشان می دهد که منابع زیر زمینی نفت در شمال
افغانستان، دوازده تا پانزده برابر و منابع گاز، پنج تا شش برابر بیشتر از
برآوردهای قبلی است. نتایج این بررسی ها که به کمک زمین شناسان آمریکایی
انجام یافته، نشان می دهد که میزان دیگر ذخایر زیرزمینی از جمله معادن ذغال
سنگ، حدود بیست برابر بیشتر از مقداری است که پیش از این تخمین زده می شد.
وزارت معادن افغانستان اعلام كرده كه این کشور هنوز تنها در مورد پنج درصد
از مواد معدنی و ده درصد از منابع نفت و گاز خود آگاهی دارد و تلاش های
تازه به کمک زمین شناسان آمریکایی نیز به همین دلیل انجام می شود که دولت
افغانستان دقیقا بداند چه ذخایری در کجا قرار دارد. آخرين بررسی ها نشان مي
دهد که منطقه کتواز- در شرق افغانستان- و هرات، در غرب، دارای منابع زیر
زمینی نفت است و هلمند، در جنوب، منابع زیرزمینی نفت و گاز دارد.
ب ههرحال با توجه به اين عنامندي منابع طبيعي سئوال اساسي اين است كه مردم
ما چرا فقر و بدبختي و زبوني را تحمل كنند؟ آيا اكنون وقت آن نرسيده است كه
لااقل براي زندگي بهتر براي خودما، براي جلوگيري از فساد و خشونت تلاش
نماييم و براي آباداني اين كشور ويران و جنگ زده تلاش نماييم؟ به راستي
درحالي كه ما روي گنجي پنهان خوابيده ايم چرا بايد فقر و آوارگي را تحمل
نماييم؟
به هرحال به اميد روزي كه بتوانيم در سايه صلح و آرامش بتوانيم از منابع
طبيعي خود استفاده درست ببريم و اين سرزمين را با دستان خود آباد سازيم.